Τα προβλήματα στην τόνωση ρευστότητας των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων μέσω των χρηματοδοτικών εργαλείων της Πολιτείας , με στόχο την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών που επέφερε η πανδημία αναλύει Θανάσης Κλειάσιος, μέλος της Κεντρικής αντιπροσωπείας του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Ο γνωστός οικονομολόγος αναφέρεται στις καταγγελίες του ΕΒΕΑ για αδικαιολόγητο αποκλεισμό επιχειρήσεων, παρά το γεγονός ότι είχαν και ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα, και δεν είχαν οφειλές, και επισημαίνει τις αστοχίες στη διαχείριση και στην ευρεία κατά το δυνατόν χορήγηση αυτών των τόσο σημαντικών κονδυλίων για την αγορά.
Εν μέσω κορωνοϊού, η κυβέρνηση εξήγγειλε χρηματοδοτήσεις για τις επιχειρήσεις. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό σε «χρήμα» στην αγορά;
Το ΤΕΠΙΧ ΙΙ και το Εγγυοδοτικό Ταμείο είναι τα χρηματοδοτικά εργαλεία που εξήγγειλε η Ελληνική Κυβέρνηση, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας στο χώρο των επιχειρήσεων. Το ΤΕΠΙΧ ΙΙ παρέχει κεφάλαια από τον κρατικό προϋπολογισμό τα οποία αγγίζουν τα 2,8 δις και το Εγγυοδοτικό Ταμείο περιέχει ευρωπαϊκά κεφάλαια, ύψους 7,2 δις, όπου το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ζητάει ήδη το 20% του δανείου εξασφαλισμένο σε μετρητά. Τα δυο χρηματοδοτικά εργαλεία παρέχονται μέσω της νεοσύστατης Ελληνική Αναπτυξιακής Τράπεζας (Ε.Α.Τ.).
Αναφερθήκατε μόλις στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ΕΑΤ): μια ακόμη Τράπεζα στην Ελλάδα;
Ευχαριστώ για την ερώτηση, πράγματι αξίζει μια διευκρίνιση και μια μικρή παρένθεση για όσους δεν γνωρίζουν: η ΕΑΤ είναι το πρώην Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (Ε.Τ.Ε.ΑΝ.), στο οποίο εξελίχθηκε το γνωστό σε όλους μας ΤΕΜΠΜΕ.
Επομένως συνδέεται αμιγώς η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα με το Ε.Τ.Ε.ΑΝ. που χρηματοδοτούσε ως πρόσφατα τις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις;
Το Ε.Τ.Ε.ΑΝ., ως γνωστόν, είχε συσταθεί για τη δανειοδότηση αμιγώς μικρομεσαίων επιχειρήσεων με δάνεια έως 1 εκατ. Στο αντίστοιχο πρόγραμμα του ΕΤΕΑΝ το 2009, το Ε.Τ.Ε.ΑΝ. δανειζόταν με 0,5% από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και δάνειζε τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις με σταθερό επιτόκιο 2,5.% Σήμερα, η Ε.Α.Τ. δανείζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (Ε.Κ.Τ.) με αρνητικό επιτόκιο 0,5% παρέχοντας ταυτόχρονα δάνεια στις επιχειρήσεις με υψηλότερα επιτόκια από το 2,5% αυξάνοντας κατά πολύ την κερδοφορία της. Το νέο νομικό πρόσωπο της Ε.Α.Τ., δύναται να δανειοδοτήσει όλες τις υγιείς επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους, έως το 25% του τζίρου τους ή το διπλάσιο του μισθολογικού κόστους που είχαν το 2019. Δηλαδή, έχουμε μια μετεξέλιξη του πρώην Ε.Τ.Ε.ΑΝ. ως προς το εύρος των εν δυνάμει ωφελουμένων, που πλέον μπορούν να λογίζονται όλες οι επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως αν είναι μικρές, μικρομεσαίες ή μεγάλες.
Επομένως, καλά τα νέα για όλες τις επιχειρήσεις; Θα ωφεληθούν τελικά περισσότερες επιχειρήσεις, που ανήκουν στους λεγόμενους «ευπαθείς κλάδους» της περιόδου αυτής, όπως ο τουρισμός ας πούμε;
Είναι κοινό μυστικό ότι σε μια κρίση ρευστότητας αυτοί που πιέζονται περισσότερο είναι οι μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν μπορούν να ανταγωνιστούν σε οικονομικά στοιχεία τις μεγάλες επιχειρήσεις. Και αυτό, γιατί πριν λίγες μέρες, το ΕΒΕΑ κατήγγειλε αδικαιολόγητο αποκλεισμό επιχειρήσεων, παρά το γεγονός ότι είχαν και ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα, δεν είχαν οφειλές προς το τραπεζικό σύστημα και διέθεταν ακόμα και τις σχετικές εγγυήσεις. Άρα, βλέπουμε ότι, παρόλο που οι μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας με το 80% των εργαζομένων να εργάζονται σε μικρομεσαία επιχείρηση και το 60%, μάλιστα, σε επιχείρηση με λιγότερα από δέκα άτομα, εν τούτοις φαίνεται πως υπάρχει πρόβλημα στην τόνωση της ρευστότητάς τους μέσω αυτών των χρηματοδοτικών εργαλείων.
Όσον αφορά γενικώς τους ωφελούμενους, μάλλον προβληματίζουν τα έως τώρα δεδομένα: μελέτη μεγάλης ελεγκτικής εταιρίας παρουσιάζει ότι, εξαιτίας της υψηλής επικινδυνότητας που παρουσιάζει ο κλάδος του τουρισμού, δεν δείχνει να επωφελείται από τα συγκεκριμένα χρηματοδοτικά εργαλεία. Δεν πρέπει όμως να παραλείπουμε ότι ο κλάδος του τουρισμού συνεισφέρει άμεσα το 11,7% του ΑΕΠ μας και έμμεσα μπορεί να φτάσει έως και το 30,9% κατά τους μήνες αιχμής. Άμεση είναι η συνεισφορά του και στην εργασία απασχολώντας το 16,7% του εργατικού δυναμικού και αγγίζοντας τους μήνες αιχμής έως και το 44,2%, παίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στη μείωση της ανεργίας τα τελευταία χρόνια. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι ο Υπουργός Ανάπτυξης εξήγγειλε μέτρο για 75 ημέρες αναστολής όσον αφορά τη μεταφορά των επιχειρήσεων του τουρισμού στο Μαύρο Τειρεσία, από την 01.06.2020, με βασικό κριτήριο να έχουν εμφανίσει πτώση τζίρου μεγαλύτερη του 50% σε σύγκριση με το 2019.
Τελικά, γιατί εκτιμάτε ότι υπάρχουν αυτές οι αστοχίες στη διαχείριση και ευρεία κατά το δυνατόν χορήγηση αυτών των τόσο σημαντικών κονδυλίων για την αγορά;
Η ΕΑΤ, σύμφωνα και με πρόσφατη συνέντευξη της προέδρου της κας Χατζηπέτρου, στην προσπάθεια της να παρέχει ρευστότητα σε όσο το δυνατόν περισσότερες επιχειρήσεις βρέθηκε να διαχειρίζεται ένα μεγάλο όγκο χορήγησης αιτήσεων δανείων, μέσα στο ασφυχτικό χρονοδιάγραμμα που της έχει τεθεί από την Ελληνική κυβέρνηση, με αποτέλεσμα την παροχή ενοικιαζόμενου τραπεζικού προσωπικού από ελληνικές συστημικές τράπεζες. Να σημειώσω εδώ, ότι εύλογα κανείς θα αναρωτηθεί: δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων στη συγκεκριμένη περίπτωση; Και είναι εύλογο το ερώτημα γιατί, όπως είναι δομημένα τα χρηματοδοτικά αυτά προγράμματα, παρέχουν συγκεκριμένα κίνητρα για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, προκειμένου να συμμετέχει στη διαδικασία. Ένα τέτοιο κίνητρο είναι η βαθμολόγηση που θα λάβει κάθε συμμετέχον τραπεζικό ίδρυμα σε σχέση με τον αριθμό των δανείων που χορηγούν. Βάσει αυτή της βαθμολογίας θα πραγματοποιηθεί η αναδιανομή των κεφαλαίων των δύο εργαλείων έχοντας ως συνέπεια την συμβολή τους στην κερδοφορία τους. Προφανώς και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν κανόνες διαφάνειας και ελέγχου του τρόπου εργασιών και παροχής υπηρεσιών τους. Όμως, ταυτόχρονα, καλό θα ήταν για τους αντίστοιχους λόγους διαφάνειας το Υπουργείο Οικονομικών, πέραν της θέσπισης των πιστωτικών κριτηρίων, να προβεί σε επιτόπιους ελέγχους σχετικά τη διαδικασία αξιολόγησης των πιστοδοτικών φακέλων.
Εκτιμάτε δηλαδή ότι θα υπάρχει πρόβλημα ως προς το θέμα επιστροφής αυτών των κεφαλαίων που βάζει, μέσω εγγύησης, το Ελληνικό Δημόσιο;
Κοιτάξτε να δείτε: η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, σε περίπτωση παροχής του μεγαλύτερου ποσοστού των κεφαλαίων σε λίγες επιχειρήσεις, που παρουσίασαν μια οικονομική ευρωστία το 2019 αλλά είναι αβέβαιο το μέλλον τους σήμερα, προφανώς αναλαμβάνει κίνδυνο συγκέντρωσης και συνεπώς το Ελληνικό Δημόσιο που είναι εγγυητής θα επηρεαστεί άμεσα, αναλόγως των συνθηκών που θα διαμορφωθούν. Αναρωτιέται, λοιπόν, κανείς: που οδηγείται η Ε.Α.Τ. με το πέρας των επιδοτούμενων επιτοκίων και όταν θα έχουν φανεί οι πραγματικές οικονομικές συνέπειες της πανδημίας με αυτές τις κινήσεις;
